Her sene 13 Eylül Dünya Sepsis Günü olarak kabul edilmekte ve milyonlarca insanın ölümüne sebep olan sepsis hakkındaki kamu bilincini artırmak için çeşitli faaliyetler yapılmaktadır.
Sepsis küresel bir problemdir.
Her sene 31.500.000 kişide sepsis gelişir ve 5.300.000 kişi bu sebeple ölür.
DSÖ Mayıs 2017 yılında sepsisi önleme, tanısı ve tedavisinde iyileştirme amacıyla bir deklarosyan yayınladı. Bu deklarosyan hükümetlerin ve sağlık otoritelerinin sepsis ile ilgili politikaları ve prosedürleri geliştirmeye, özellikle de enfeksiyonun önlenmesine ve antibiyotik direncinin daha fazla yayılmasının sınırlandırılmasına odaklanmaya çağırmakta, semptomların, nedenlerini ve olası sonuçlarını doğru bir şekilde anlatılarak sepsis konusunda halkın bilinçlendirilmesinin önemini vurgulamaktadır.
Bu amaçla yayınlanan sepsis kılavuzları, sepsis ve septik şokun tanı ve tedavisini standartlaştırmak ve doğru tanı konarak hızla tedaviye başlamayı amaçlanmaktadır. Erken tanı, yeterli ve doğru antibiyotik tedavisi, kaynak kontrolü ve organ desteği sepsis yönetiminin kilit unsurlarıdır.
Bunları biliyor musunuz?
• Sepsis enfeksiyondan ölümlerin birincil nedenidir.
• Sepsis mutlaka hastanelerde tedavi edilen, pahalı bir komplikasyondur.
• Sepsis kalp krizinden on kat daha fazla öldürür.
• Sepsisin daha sık görülmesinin nedeni;
Antibiyotiklere dirençli Gram-negatif bakterilerde ciddi artış
Daha fazla yaşlanan nüfus
Daha agresif cerrahi ve tıbbi müdahalelerdir.
Sepsis; vücudunuzun bir enfeksiyona verdiği cevabın neden olduğu hayatı tehdit eden bir hastalıktır. Bağışıklık sisteminiz sizi birçok hastalıktan ve enfeksiyondan korur, ancak bazen enfeksiyona aşırı bir yanıt gelişir. Sepsis, bağışıklık sisteminin bir enfeksiyonla savaşmak için kan dolaşımına saldığı kimyasalların tüm vücutta reaksiyonlara sebep olmasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Sepsis şiddetlendiğinde ise acil bir durum olan septik şoka yol açabilir.
Sepsisin belirtileri nelerdir?
Sepsisin üç aşaması vardır: sepsis, şiddetli sepsis ve septik şok.
Sepsis belirtileri şunlardır:
• 38ºC üzerinde bir ateş veya 36ºC altında bir vücut ısısı
• Kalp atış hızı dakikada 90 vuruştan daha yüksek olması
• Solunum hızı dakikada 20'den fazla olması
Bir doktorun sepsis tanısı koymadan önce bu belirtilerden iki tanesinin bulunması gerekir.
Şiddetli sepsis; Organ yetmezliği olduğunda şiddetli sepsis oluşur. Şiddetli sepsis teşhisi için aşağıdaki belirtilerden bir veya daha fazlası gözlenmelidir;
Ciltte yama şeklinde değişiklikler
İdrar miktarında azalma
Zihinsel yeteneklerde bozulma, bilinç kaybı
Trombosit sayısında azalma
Solunum problemleri
Anormal kalp fonksiyonları
Vücut ısısında düşme nedeniyle titreme
Şiddetli sepsis veya septik şok da komplikasyonlar meydana gelebilir. Tüm vücutta peteşi adı verilen kan pıhtıları oluşabilir. Bu pıhtılar, vücudun hayati organlarına ve diğer kısımlarına kan ve oksijen akışını engeller. Organ yetmezliği ve doku ölümü riskini artırır.
Sepsis neden olur?
Herhangi bir enfeksiyon sepsisi tetikleyebilir, ancak bazı enfeksiyon türlerinde sepsis gelişme riski daha yüksektir. Zatüree, böbrek enfeksiyonları, kan dolaşımı enfeksiyonu
DSÖ’ye göre sepsis vakalarının sayısı her yıl artmaktadır.
Artışın olası nedenleri şunlardır:
Gereksiz antibiyotik kullanımına bağlı olarak gelişen antibiyotik direnci olan bakterilerin artması
Bağışıklık sistemi zayıf hastalıkların artışı (kemoterapi alan hastalar, HIV artışı, agresif cerrahilerin artışı)
Sepsis Tanısı için enfesksiyon kaynağı bulunmalıdır. Bu amaçla;
• İdrar kültürü
• Varsa yara kültürü
• Balgam kültürü
• Akciğer grafisi
• pankreas veya barsak bölgesinde olası enfeksiyonları görmek için tomografi
• safra kesesi veya yumurtalıklarda enfeksiyonları görmek için USG
• Yumuşak doku enfeksiyonlarını tanımlayan MRI taramaları yapılmalıdır
• Beyaz küre ve trombosit sayısında azalma veya artmayı görmek için tam kan sayımı
• CRP takibi yapılmalıdır.
Tedavi: Sepsis tedavi edilmediği takdirde septik şok ve ölüme hızla ilerleyebilir. Tedavi mutlaka hastane ortamında yapılmalıdır.
• Enfeksiyonla savaşmak için IV antibiyotikler
• Kan basıncını artırmak için vazoaktif ilaçlar
• Kan şekerini stabilize etmek için insülin
• İnflamasyonu azaltmak için kortikosteroidler
• Ağrı kesiciler kullanılır.
Önleme: Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için adımlar atmak sepsis riskini azaltabilir.
Aşıları doğru zamanda yaptırmak
İyi hijyen kurallarına uymak (el yıkama ve varsa uygun yara bakımı)
Enfeksiyon belirtileri ortaya çıkarsa dikkat edin. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa sonuç o kadar iyi olur.