Deja Flu

Arjantin'de düzinelerce insan gizemli bir zatürre nedeniyle takibe alındı

Geçen hafta Arjantin'de, Kovid'in başlangıcı ile ürkütücü derecede benzerlikler taşıyan bir salgın nedeniyle düzinelerce insan hastaneye kaldırdı. Başkent Buenos Aires'te 60 hasta 'ağır atipik pnömoni' tanısı aldı ve uluslararası halk sağlığı gözetim sistemi bu vaka kümesine ilişkin bir uyarı yayımlandı. Uluslararası basında salgınla ilgili haberler yer aldıkça endişeler artıyor ama henüz net bilgi yok.

Hastaların çoğu kusma, yüksek ateş, ishal ve vücut ağrılarıyla başvuruyor ve hastalığın seyri karmaşıklaşıp zatürre gelişiyor ve bir kısmı solunum cihazına bağlanmak zorunda kalıyordu. Bölge hekimleri atipik pnömoni veya pnömoni nedeni olabilecek 25 ayrı nedenin dışlandığını açıkladılar.

Şu ana kadar COVID-19, hantavirüs ve bazı Legionella türleri için testler yapıldı ve negatif bulundular.  Etiyolojiyle yani sebep olan etkenle ilgili hipotezler var, ancak spesifik olarak belirlenen bir şey henüz bildirilmedi.

Pnömoni (Zatürre), özellikle akciğer parankimini etkileyen bir alt solunum yolu enfeksiyonudur. Virüsler, mantarlar ve bakteriler zatürreye neden olabilir. Pnömoninin ciddiyeti hafiften yaşamı tehdit eden boyutlara kadar değişebilir.  Tüm yaş gruplarını etkiler hem yetişkinlerde hem de çocuklarda önde gelen ölüm nedenidir.

Walking (yürüyüş) pnömonisi veya "atipik" pnömoni adı verilen zatürreler, standart bakteri kültürleriyle tespit edilmesi zor olan bakterilerin neden olduğu pnömonilerdir. Pnömoni vakaların yaklaşık %70'ini streptokok pnömonisi oluştururken geri kalanı atipik organizmalardan kaynaklanmaktadır.

Atipik mikroorganizmaların çocuklarda ve ergenlerde orantısız bir hastalık yüküne neden olduğu bilinmektedir. Atipik organizmaların kültürü zordur. Subakut ve ilerleyici semptomlarla ortaya çıkarlar.

Atipik pnömoni nedeni olarak kabul edilen çok sayıda patojen vardır, ancak en yaygın olarak tanımlanan okul ve askeri kışla gibi kalabalık koşullarla ilişkili Mycoplasma pneumoniae’dir. Diğerleri; Legionella, Chlamydophila pneumoniae, Chlamydia psittaci, Coxiella ve Francisella tularensis'tir.

Mycoplasma pneumoniae enfeksiyonu ilerleyen yaşla birlikte, özellikle de yaşlılarda daha yaygın olma eğilimindedir. Enfeksiyon tüm yıl boyunca ortaya çıkabilir ve küçük topluluklarda (örn. okullar, evler) salgınlar yaygındır. Organizma kişiden kişiye bulaşır ve enfeksiyon genellikle yavaş yayılır. Organizma bulaştığında, halsizlik, öksürük, miyalji ve boğaz ağrısını içeren semptomların ortaya çıkması 4-20 gün sürebilir. Öksürük genellikle kurudur ve geceleri daha kötüdür. Vakaların çoğu hafiftir ve kendi kendine düzelir.

Chlamydia pneumoniae kontamine damlacıkların solunmasıyla bulaşır. Kuluçka süresi uzundur ve belirtiler genellikle hafiftir. En çok yaşlılarda görülür. Enfeksiyon boğaz ağrısı, öksürük ve haftalarca veya aylarca sürebilen baş ağrısıyla kendini gösterir.

Chlamydia psittaci, muhabbet kuşları, papağanlar, tavuklar, hindiler, sülünler’den bulaşan mikroorganizmalardır.  En büyük risk faktörü, enfekte kuşlarla doğrudan temas yoluyla veya bu kuşların dışkı, idrar, solunum ve göz salgılarından aerosol haline gelmiş organizmaların solunmasıdır. İnsandan insana bulaşma nadirdir. İnsanlarda psittakoz hafif veya şiddetli olabilir: ateş, öksürük, kas ağrısı, baş ve vücut ağrıları, mide bulantısı ya da kusma, ishal yapabilir. Özellikle hamilelerde önemlidir.

Legionella pneumoniae, akciğer enfeksiyonuna neden olan atipik bakteriler arasında en patojenik olanıdır. Diğer insanlardan yayılma nadirdir; klimalar, jakuziler, solunum terapi ekipmanları, su muslukları gibi su sistemlerinden kaynaklanmaktadır. Suyun durgun olduğu yerler organizmanın çoğalmasını kolaylaştırır. Diyabet, malignite, böbrek veya karaciğer yetmezliği olan kişilerde daha kolay hastalık yapar.  Zihinsel durumda değişiklik, öksürük, ateş ve solunum sıkıntısı ile veya ishal ile başvurabilirler. Legionella ciddi bir seyir gösterir ve derhal tedavi edilmezse hastalık hızla ciddileşebilir.

Tüm bu mikroorganizmalar için kültür yapılamadığı için PCR testleri ile tanı konmaya çalışılır ama her etken için PCR testleri de yoktur. Bu nedenle yürüyüş zatürresinin tanısı sıklıkla fizik muayene ve röntgen ile konur ve serolojik testlerle destek olunmaya çalışılır. Serolojik testler, hasta kan örneğinden ilgili mikroorganizmaya karşı bağışıklık sistemi cevabı olup olmadığına bakarak enfeksiyon ile karşılaşılıp karşılaşmadığımızı anlamaya çalıştığımız testlerdir.

Arjantin’deki salgınla ilgili henüz belirlenen bir etken yok.  Yaygın olarak düşünce Chlamydia psittaci neden olduğu yönünde, ancak etkilenen hastaların çoğunun kuşlarla belirgin bir temas geçmişi yoktu. Bu nedenle sağlık otoriteleri bazı vakaların etiyolojisi psittakoz gibi görünse de birden fazla etken söz konusu olabileceği uyarısında bulunuyorlar.  

Uzm. Dr. Tutku Taşkınoğlu