Uyuz, Sarcoptes scabiei olarak bilinen bir akarın neden olduğu bir deri hastalığıdır. Küçük, sekiz bacaklı akarlar olan Sarcoptes scabiei’lerin istilası sonucu uyuz hastalığı görülür. Bu böcekler o kadar küçüktür ki cildinizde onları göremezsiniz, ancak etkilerini kesinlikle hissedersiniz.

İnsanların birbirleriyle yakın temasta yaşadığı bakım evleri, kışlalar gibi tesisler ajanın kolayca yayılmasını sağlar. Tedavi edilmediğinde, bu mikroskobik akarlar aylarca cildinizde yaşayabilir ve çoğalırlar. Yumurtalarını bıraktıklarında ciltte kaşıntılı, kırmızı bir döküntü oluşmasına neden olurlar.

Doğrudan cilt teması ile bir kişiden diğerine kolayca aktarılabilen oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Akarlar giysilere veya yataklara da bulaşabilir. Bu durumda bu eşyaların ortak kullanımı ile de insanlara bulaş görülebilir.

Uyuz rahatsız edici olsa da, genellikle etkili bir şekilde tedavi edilebilir. Tedavide genellikle uyuz akarlarını ve yumurtalarını öldüren ilaçlar kullanılır. Uyuz bulaşıcı olduğu için doktorlar genellikle uyuz hastası olan bir kişi ile temas halinde olan kişilerin de tedavi görmesini önerecektir.

Uyuz belirtileri

Uyuza ilk maruziyet ile uyuz belirtilerinin ortaya çıkmasına kadar altı hafta süre geçebilir. Belirtiler genellikle daha önce uyuz yaşayan kişilerde daha hızlı ortaya çıkar.

Uyuzu diğer deri hastalıklarından ayırt eden belirtiler; kızarıklıklar ve geceleri daha da kötüleşen yoğun kaşıntıdır. Enfekte bölgenin sürekli kaşınması yaralara neden olabilir. Bu durumda, cilt enfeksiyonu gelişebilir ve antibiyotiklerle ek tedavi önerilebilir.

Uyuz’un vücudumuzda en çok yerleşmeyi tercih ettiği yerler;

• Bilek
• Dirsek
• Koltuk altı
• Meme
• Penis
• Bel
• Kalça
• Parmakların arasındaki alan 

Diğer taraftan bebekler ve bazı immün sistemi zayıflamış yaşlılarda 

• Kafa
• Yüz
• Boyun
• Eller
• Ayak tabanları 

Kızarıklığın kendisi küçük ısırıklardan, derinin altında sivilce benzeri yumrulardan oluşabilir. Akarların yuva izleri ciltte görülebilir. Cilt üzerinde renksiz çizgiler gibi görünebilirler.

Uyuz tedavisi

Uyuz tedavisi genellikle doğrudan cilde uygulanabilen merhemler, kremler ve losyonlarla yapılır. Oral ilaçlar da mevcuttur.

Doktorunuz muhtemelen, akarların en aktif olduğu zaman olan geceleri ilacı uygulamanızı önerecektir. Tüm cildinizi boynundan aşağıya doğru tedavi etmeniz gerekebilir. İlaç ertesi sabah yıkanır. Bu tedaviyi yedi gün boyunca tekrarlamanız gerekebilir.

Doktorunuz ayrıca uyuzla ilgili rahatsız edici semptomların bir kısmını hafifletmek, kaşıntıyı kontrol altına almak için de ek ilaçlar önerebilir.

Uyuzdan korunma

Uyuzu önlemenin en iyi yolu, uyuz olduğu bilinen bir kişiyle doğrudan cilt temasından kaçınmaktır. Ayrıca, uyuz bulaşmış bir kişi tarafından kullanılan yıkanmamış giysilerden ve yatak takımlarından uzak durmak gerekir.

Uyuz akarları vücudunuzdan düştükten sonra üç ila dört gün yaşayabilir, bu nedenle başka bir istilayı önlemek için bazı önlemler almak gerekir. Giysiler, yatak takımı, havlu ve yastıkların tümünün 50°C ulaşan sıcak suyla yıkanması gerekir. Bu ürünler daha sonra kurutucuda en az 10 ila 30 dakika çok yüksek bir sıcaklıkta kurutulmalıdır.

Yıkanamayan her şey iyice süpürülmelidir. İşlem sonrasında süpürgenin vakum torbası atılmalı ve vakumu ağartıcı ve sıcak suyla iyice temizlenmelidir.

Çamaşır suyu ve sıcak su, uyuz akarları içerebilecek diğer yüzeyleri temizlemek için de kullanılabilir.