Yılın neredeyse yarısına geldik. Bu hafta tatile çıkıyoruz. Geçen hafta dikkat çeken ve sizinle paylaşmamız gereken bir enfeksiyon yoktu ama tatile girerken sizi Covid-19, kene hastalıkları, kızamık ve besin zehirlenmelerini hatırlatmak istiyorum.

Covid-19 için bir yaz dalgası gelebilir; Covid-19 seviyeleri geçen hafta düşüktü ama bu uzun sürmedi. Geçen sene gördüğümüz yaz dalgasını yine görebiliriz; vakalar istikrarlı bir şekilde artıyor. Kalabalıklara karıştığımızda da enfeksiyon riskinin arttığını hatırlatalım. Dikkatli olun.

Covid-19 dalgaları, kalabalık tatillerde yeni varyantlarla başlar. Geçtiğimiz hafta, WHO varyant izleme listesine yeni bir suş (NB.1.8.1) ekledi. Bu varyant, Omicron'un soyundan geliyor. Şimdiye kadar, ~%65'lik bir büyüme avantajına sahip (Omicron'un %500 avantajı olduğunu hatırlayın), bu da bir dalgaya neden olacağı ancak bir tsunamiye neden olmayacağı anlamına geliyor. Bu, yaz dalgasını başlatabilir. Ancak bu varyant ülkemizde var mı veya hangi seviyelerde bilmiyoruz. Zaman gösterecek.

Kene ve kene ile bulaşan hastalıkların nisan ayından itibaren görünmeye başladığını ve dikkat etmeyi unutmayın. Bir düzine farklı kene türü vardır. Hepsi hastalık yaymaz ama kene ısırıklarına karşı korunmak her zaman en iyisidir. Türkiye için en sık Lyme Hastalığı (Borrelia burgdorferi) ve Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığından korkuyoruz. Ama yurtdışına çıkanların Anaplasmosis, Babesiosis, Ehrlichiosis, Rocky Mountain Benekli Ateşi (RMSF), Tularemi gibi kene ile bulaşan başka hastalıklar da olduğunu bilmelerinde yarar var.

• Koruyucu giysiler giyin.
• Uzun kollu, çorapların içine sokulmuş uzun pantolonlar ve ayakkabılar tercih edin
• Çıplak ayakla dolaşmayın ve açık burunlu sandalet/ayakkabı giymemeye dikkat edin.
• Vücudunuza DEET, giysilerinize ise Permetrin gibi böcek kovucular kullanın.
• Güvenlik bilgilerini inceleyin; bu ürünlerin risklerini/faydalarını değerlendirin.
• Birçok doktor bunların çocuklarda kullanımının güvenli olmadığını düşünmektedir. Kullanmadan önce ihtiyatlı davranın ve doktorunuza danışın. 3 yaşın altındaki çocuklarda kullanmayın.

Kızamık Salgını devam ediyor. Bizden kilometrelerce uzakta olabilir ama dikkatli olmakta yarar var. Bu hafta itibarıyla ABD'de 1.132, Meksika'da 1.856 ve Kanada'da 2.791 doğrulanmış kızamık vakası bulunuyor. Geçtiğimiz hafta ABD tarafından "seyahat edenlerin havaalanları ve tren istasyonları gibi seyahat merkezleri, uçaklar ve trenler gibi toplu taşıma araçları, turistik yerler ve büyük, kalabalık etkinlikler dahil olmak üzere birçok seyahat ortamında kızamığa yakalanabileceği" konusunda uyarı yayınlandı. Aşınız varsa iyi korunuyorsunuz demektir ama yine de dikkatli olun.

Son olarak yediklerinize içtiklerinize dikkat etmenizi öneriyorum. Yaz ayları, tatil zamanları besin zehirlenmeleri açısından en riskli dönemlerdir. Gıda zehirlenmesine yol açan bakteriler, özellikle bazı durumlarda çok hızlı çoğalırlar. Hamile kadınlar, küçük çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar gıda zehirlenmesine karşı daha fazla risk altındadır. Sadece tavuk veya balık gibi riskli olduğunu düşündüğünüz gıdalar değil, meyve, sebze ve salatalar da potansiyel olarak tehlikeli olabilir.

• Çiğ ve pişmiş etler
• Süt ürünleri
• Yumurta ve yumurta ürünleri
• Deniz ürünleri
• Şarküteri ürünleri
• Pişmiş pirinç ve makarna
• Hazır salatalar
• Meyve meyve salatası gibi
• Hazır yiyecekler

Uzm. Dr. Tutku Taşkınoğlu